Dobrze płatna praca, w której przez większość czasu sam jesteś sobie szefem – to największe zalety zawodu kierowcy ciężarówek. Profesja ta nie pozbawiona jest jednak wad: praca uchodzi za wyczerpującą i fizycznie, i psychicznie, wiąże się też z długimi nieobecnościami w domu. Jak zostać kierowcą TIR-a? Jakie predyspozycje zawodowe powinien mieć kandydat do tej pracy? Ile zarabia kierowca TIR-a międzynarodowy i wykonujący trasy po Polsce? Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na temat pracy kierowcy ciężarówki.
Jak zostać kierowcą zawodowym?
Formalnym wymaganiem stawianym przed kandydatami do pracy kierowcy TIRa jest prawo jazdy na ciężarówki. Na początek jednak warto wyjaśnić, czym jest pojawiający się często w opisach zawodu kierowcy, a także w ofertach pracy, skrót TIR. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest to nazwa żadnego konkretnego pojazdu, ale międzynarodowej konwencji celnej: Transport International Routier (Międzynarodowy Transport Drogowy). Konwencja ta, pochodząca z 1975 roku, dotyczyła uproszczenia procedur przekraczania przez samochody ciężarowe przejść granicznych. Potocznie nazwa odnosi się do ciągników samochodowych, w tym ciągników siodłowych – a więc tych pojazdów, o których zwykle myślimy, mówiąc o samochodach ciężarowych przewożących towary na dalekich trasach krajowych i międzynarodowych.
W związku z tym jakie trzeba wyrobić prawo jazdy, by wykonywać pracę jako kierowca w takim właśnie transporcie? Do wyboru jest kilka kategorii, niemniej pracodawcy zwykle wymagają:
-
prawa jazdy kat. C – daje uprawnienie do prowadzenia samochodów o masie ponad 3,5 tony (z wyłączeniem autobusów). Może być to ciężarówka z lekką przyczepą – masa całkowita tego pojazdu nie może przekraczać 7,5 tony;
-
prawa jazdy kat. C+E – uprawnia do prowadzenia m.in. ciężarówek z przyczepą, a dokładniej pojazdów o całkowitej masie do 12 ton, składających się z pojazdu ciągnącego (z kat. C) oraz przyczepy;
-
prawo jazdy kat. D – daje możliwość prowadzenia m.in. autobusu przeznaczonego do transportu łącznie 17 osób wraz z kierowcą, o długości do 8 metrów, ewentualnie wraz z lekką przyczepą – wówczas całkowita masa zespołu pojazdów nie może przekraczać 7,5 tony;
-
prawo jazdy kat. D+E – kierowca może prowadzić pojazdy, o jakich mowa powyżej, plus przyczepę.
Warto sprawdzić także warianty tych kategorii (C1, C1+E, D1, D1+E). Szczegółowe informacje na temat uprawnień znaleźć można na stronie Ministerstwa Cyfryzacji.
Zawód kierowcy – dodatkowe wymagania
Żeby przystąpić do egzaminu na prawo jazdy, trzeba mieć ukończone 18 lub 21 lat, zależnie od kategorii. Niezbędne jest też uzyskanie orzeczenia lekarskiego oraz psychologicznego. Orzeczenie o braku przeciwwskazań będzie też potrzebne w czasie tworzenia tzw. Profilu Kandydata na Kierowcę (PKK) w wydziale komunikacji w najbliższym urzędzie miasta / dzielnicy. PKK jest wymagane zaś do tego, by móc przystąpić do kursu na prawo jazdy.
To jednak nie wszystko. Kierowca zawodowy musi uzyskać także świadectwo kwalifikacji zawodowej, odnawiane co 5 lat. Jak je zdobyć? Należy przejść specjalistyczny kurs dla kierowców.
Praca kierowcy ciężarówki uznawana jest za dobrze płatną, jednak najlepiej zarabiają osoby, które oprócz prawa jazdy na ciężarówki posiadają także uprawnienia ADR. Są to kwalifikacje dające możliwość przewożenia tzw. niebezpiecznych materiałów. Kurs na ADR może wykonać kierowca ciężarówki, który ma 21 lat i spełnia wszystkie wymagania wymienione w ustawie o ruchu drogowym i ustawie o transporcie drogowym. Na początku należy wykonać szkolenie podstawowe ADR dla wszystkich klas. W dalszej kolejności kierowca TIR-a uzyskuje dostęp do szkoleń specjalistycznych – obejmujących cysterny, materiały wybuchowe czy materiały promieniotwórcze.
Praca kierowca ciężarówki – dla kogo?
Decyzji o zostaniu kierowcą samochodu ciężarowego nie powinno się podejmować lekko. Jazda samochodem ciężarowym, wielogodzinne siedzenie w małej kabinie w jednej pozycji, konieczność ciągłego skupienia i reagowania na zmienne warunki na drodze oraz atmosferyczne – są wyczerpujące fizycznie i psychicznie. Kierowca TIR-a musi znać i dokładnie przestrzegać przepisów dotyczących czasu przejazdów i czasu na odpoczynek. Przerwa w pracy po wielogodzinnej trasie nieraz ratuje życie. Warto o tym pamiętać, gdyż przemęczony kierowca, który np. zaśnie za kółkiem, ryzykuje nie tylko własne życie i zdrowie, ale stanowi też ogromne zagrożenie dla innych użytkowników ruchu drogowego.
Dla wielu osób konieczność rozłąki np. na tydzień lub dwa tygodnie z rodziną, także może być w dłuższej perspektywie zbyt dużą przeszkodą. Ponadto, kierowcy wykonujący trasy międzynarodowe muszą mierzyć się z różnicami kulturowymi i niekiedy barierą językową.
Biorąc pod uwagę te wszystkie trudności stojące przed kierowcą, praca ta będzie odpowiednia dla osób:
-
o dobrym zdrowiu, doskonałej koordynacji wzrokowo-ruchowej i dobrym refleksie,
-
wytrzymałych fizycznie i psychicznie,
-
o wysokiej motywacji do pracy,
-
mających zdolność koncentracji przez długi czas,
-
opanowanych, zachowujących zimną krew w trudnych okolicznościach,
-
zaradnych i samodzielnych,
-
potrafiących wypoczywać w każdych warunkach,
-
odpowiedzialnych i przestrzegających przepisy drogowe oraz bhp.
Ile zarabia kierowca TIR-a po Europie?
Trudy pracy jako kierowca rekompensować mają atrakcyjne wynagrodzenia. Jednak czy faktycznie są one aż tak wysokie? Zgodnie z Ogólnopolskim Badaniem Wynagrodzeń 2023 (Sedlak&Sedlak) mediana płacy kierowcy samochodu ciężarowego wynosi 5440 zł brutto miesięcznie. Tylko jedna czwarta najlepiej opłacanych kierowców ciężarówki osiąga pensję równą 7250 zł brutto miesięcznie bądź wyższą. W badaniu wzięło udział 1883 kierowców wykonujących różne trasy.
